De coöperatie wint de laatste tijd weer aan populariteit, in allerlei vormen en maten. Dit is in principe een ondernemingsvorm, maar die hoeft niet altijd vanuit een onderneming te ontstaan. Als consumenten besluiten om gemeenschappelijk producten of diensten in te kopen, spreek je over een consumentencoöperatie. Waar wij het in dit geval over willen hebben is een ondernemers-coöperatie als alternatief voor andere vormen van meedelen in de winst, zoals uitgifte van werknemersaandelen of certificaten van aandelen.
Ondernemers kunnen een samenwerking aangaan, dat wordt een ondernemerscoöperatie genoemd. Een ondernemerscoöperatie kan ook bedoeld zijn om samen in te kopen, maar vaak gaat het om gezamenlijk verkopen van producten of diensten, transport, verwerking en export. Tegenwoordig zien we bijvoorbeeld coöperaties ontstaan om samenwerking tussen zzp’ers mogelijk te maken en onder een gezamenlijke paraplu te opereren. Een coöperatie is prima geschikt om de krachten van de zzp’ers te bundelen, taken onderling te verdelen en zo grotere opdrachten binnen te halen. De ondernemers die lid zijn van een coöperatie kunnen ervoor kiezen om zelfstandig te blijven. Dan moeten ze wel aan bepaalde voorwaarden voldoen.
In werknemerscoöperaties zijn de medewerkers eigenaren van het bedrijf. Zelfs een multi-stakeholdercoöperatie is denkbaar, in deze coöperatie zijn er verschillende typen leden (ondernemers, consumenten, medewerkers of zelfs de overheid), maar ze hebben samen één duidelijk doel.
Vanuit de wet zijn de juridische waarden van coöperatie afgeleid. Een cooöperatie mag winst uitkeren aan leden, en deze leden hebben allemaal zeggenschap.
De coöperatie is als rechtspersoon aansprakelijk. Als de coöperatie wordt ontbonden en er zijn schulden, dan zijn de leden ieder voor een gelijk deel aansprakelijk. Daarnaast betaalt de coöperatie gewoon vennootschapsbelasting over de winst. Daar bovenop betalen de leden individueel belasting over de winst die zij vanuit de coöperatie ontvangen. Iedere coöperatie moet elk jaar de jaarstukken opstellen en openbaar maken.
Een coöperatie is een vereniging, die wordt bestuurd en gefinancierd door de leden. De wijze van besluitvorming is dan ook een aandachtspunt voor de coöperatie. De leden vormen het bestuur. Hoe meer leden, des te groter het bestuur en dat kan ongunstig zijn voor de bestuurbaarheid bij beslissingen waar de meningen over zijn verdeeld.
Een coöperatie heeft altijd geregeld hoe leden kunnen toetreden en uittreden. Zo blijft de samenwerking in stand, los van de individuele deelnemers.
Een coöperatie heeft geen aandelen en kan geen aandelen uitgeven. Een coöperatie kan wel een bv of nv oprichten met aandelen. Deze aandelen kunnen wel overgaan naar niet-leden van de coöperatie.
Een coöperatie kan uiteraard medewerkers hebben. Wil een coöperatie dat de medewerkers meedelen in het resultaat – en het risico – van de coöperatie dan kan dat alleen als zij individueel lid van de coöperatie kunnen worden en daarmee mede-ondernemer.
Als de coöperatie op haar beurt een nv of bv heeft opgericht, kunnen medewerkers uiteraard wel aandelen van deze nv of bv in handen krijgen, maar daarmee participeren zij feitelijk niet in de coöperatie zelf.
Financiële medewerkersparticipatie, waarbij de medewerkers hun gezamenlijke inspanningen terugzien in een stijging van de koers van hun aandeel of certificaat en in een eventuele dividenduitkering is eigenlijk niet direct te realiseren in een coöperatie. Een ondernemerscoöperatie is een uitermate geschikte vorm voor ‘kleinschalige’ samenwerkingsverbanden. Bij de overname van een MKB-bedrijf door medewerkers wordt wel gedacht over de coöperatie als rechtsvorm. Bij een ondernemerscoöperatie werken alle leden zelfstandig samen. De leden hebben stemrecht binnen de coöperatie en daarnaast kunnen de leden in- en uittreden zonder dat daarmee het voortbestaan van coöperatie in gevaar komt. In de praktijk zal de coöperatie de meewerkende leden in dienst nemen.
Verschillen zijn:
Wilt u meer lezen? Download dan gratis onze handleiding voor een kort en helder overzicht hoe u werknemersaandelen voor medewerkers gunstig in kunt voeren.
